De melkveehouders binnen de pilotgroep van Proeftuin Natura 2000 Overijssel hebben in de periode van 2011 tot en met 2013 de gemiddelde ammoniakemissie per kg melk weten te verminderen. Een verlaging die de pilotveehouders voornamelijk bereikten door hun bedrijfsvoering te optimaliseren. Het succes zit in een combinatie van managementmaatregelen.
De afgelopen twee jaar hebben deze zes pilotbedrijven zich verder ontwikkeld. Alle melkveehouders zijn meer koeien gaan houden en meer melk gaan produceren. De mate van ontwikkeling verschilt per bedrijf. Zo is Henk van Dijk 5 koeien meer gaan houden en Jan Hemstede 26. De groei in vee betekende gemiddeld op bedrijfsniveau een stijging van de ammoniakemissie. Door de bedrijfsvoering efficiënter in te richten ging de ammoniakemissie per kg melk echter wel omlaag. Gemiddeld met 0,4 kg per ton melk, wat gelijk staat aan ongeveer 10%. Een tabel met de gemiddelden van de bedrijfssituaties over 2011 tot en met 2013 van de zes pilotveehouders is te vinden op www.proeftuinnatura2000.nl/bedrijfssituatie-melkveehouders-pilotgroep.
Managementmaatregelen
In figuur 1 is te zien dat de gemiddelde verlaging van de ammoniakemissie per ton melk op de zes bedrijven vrij geleidelijk verliep. Het beeld verschilt per bedrijf. Elke ondernemer heeft met andere omstandigheden te maken en past een andere combinatie van maatregelen toe.
Van Dalfsen
Het bedrijf van Wout en Christiaan van Dalfsen ligt op veengrond. Het rantsoen is vrij eiwitrijk en mesttoediening gaat via de sleepvoetenmachine. Door minder ruw eiwit te voeren en een hogere melkproductie te realiseren, daalde de emissie per ton melk.
Van Dijk
Henk van Dijk boert op Kampereiland, met volledig grasland. Dit bedrijf heeft vooral via meer weidegang de ammoniakemissie per ton melk gereduceerd.
Hemstede
Jan Hemstede heeft een groeiend bedrijf met veel automatisering nabij Ommen. Via een hoge, efficiënte melkproductie weet hij de ammoniakemissie te beheersen. De ammoniakemissie is vooral gereduceerd door een lagere stikstofgift met dierlijke mest per hectare grasland in 2013.
Freriks
Veehouder Rudie Freriks runt een vrij intensief bedrijf op de Luttenbergse zandgrond. Hij heeft de emissie vooral verlaagd door het ruw eiwit in het rantsoen te verminderen en tegelijkertijd de melkproductie per koe te verhogen.
Wessels
Erik Wessels uit Rijssen slaagde er per saldo net niet in om de efficiëntie te verhogen en de emissie te verlagen. De oorzaak ligt vooral in de voeding. In 2012 was het rantsoen nog eiwitarmer dan in 2011. In 2013 is dat niet gelukt.
Stamsnieder
Ewald Stamsnieder heeft een intensief bedrijf in Geesteren. De jongveeopfok wordt uitbesteed, er is veel mestafvoer en maisaanvoer. Stamsnieder heeft de weg naar een eiwitarme voeding al een tijd terug ingezet. De stikstofefficiëntie van zijn veestapel is met 29% in 2013 erg hoog. Hij heeft de emissie per ton melk – die al laag was – in de afgelopen jaren nog eens met 20% weten te verlagen. Naast de eiwitarme voeding hebben meer maisteelt en een lagere drijfmestgift daaraan bijgedragen.
De pilotveehouders laten met deze cijfers zien dat de vermindering van ammoniak-emissie niet het resultaat hoeft te zijn van dure maatregelen of innovatieve technieken. Zij realiseerden een verlaging door hun bedrijfsvoering te optimaliseren. Meestal zetten ze een combinatie van managementmaatregelen in, zoals eiwitarmer voeren, hogere melkproductie per koe en meer weidegang. Bij elke pilotveehouder lag het accent op andere aspecten, passend bij zijn bedrijf.
Figuur 1: Ammoniakemissie (kg / ton melk) van de afgelopen drie jaren voor de pilotmelkveebedrijven in het project Proeftuin Natura 2000 Overijssel
