Wat voor topsporters geldt, speelt ook bij melkveehouders. Het vraagt veel sleutelen aan diverse bedrijfsonderdelen voordat de gouden medaille gewonnen wordt. En vervolgens is het de kunst om in wisselende tijden op niveau blijven. Zo is ook de ervaring van de deelnemers aan het Proeftuin Natura 2000 project ‘Proef op de Som’. Naast ruim een jaar verdiepen in wat de relatie is tussen de eigen bedrijfsvoering en het ontstaan van ammoniak, zijn eveneens de eerste stappen met emissiereducerende maatregelen gezet.
Minder jongvee, het verlagen van ruw eiwit, mest verdunnen met water en weidegang zijn enkele van de maatregelen waar de deelnemers van Proef op de Som inmiddels mee aan de slag zijn gegaan. ‘Je ziet bij de deelnemers dat het allemaal kleine dingen bij elkaar opgeteld zijn die het resultaat maken’, zegt Bas Bassa, lid van het projectteam Proef op de Som.
‘Het start bij het inzichtelijk krijgen hoe je er voor staat. Vanuit regelgeving wordt vooral naar stalmaatregelen gekeken, vanuit het project kijken we verder.’
Hieronder een overzicht van de verdeling van de ammoniakemissie bij een individuele deelnemer van Proef op de Som:
De bedrijfsemissie ammoniak bestaat uit meer dan alleen emissie uit de stal. Om dat inzicht te verkrijgen is samen met de deelnemers een AmmoniakCheck ontwikkeld. De AmmoniakCheck baseert zich op de cijfers uit de KringloopWijzer. Naast informatie over de totale bedrijfsemissie worden meerdere kengetallen getoond. Daarin is te zien hoe het bedrijf ten aanzien van andere KringloopWijzer-deelnemers scoort. Ook richtpunten voor een betere score worden meegegeven:
Kengetal ruw eiwit in het voer:
Mooie uitgangspunten om voor de gouden medaille te gaan. Begeleider Bas Bassa gebruikt de gegevens ook om de diverse resultaten van de deelnemers zelf met elkaar te vergelijken.
Kleine keuzes, grote verschillen
Dat levert het inzicht op dat de (grote) verschillen tussen bedrijven op gebied van ammoniakemissie of –reductie soms komen door (kleine) keuzes in de bedrijfsvoering. ‘Het was wel een eyeopener voor de deelnemers dat naast de reguliere stalmaatregelen er ook andere knoppen zijn om aan te draaien, met net zulke grote of soms betere effecten dan stalmaatregelen. Zoals scherp voeren of bewust omgaan met het mestaanwenden’, aldus Bassa.
Economisch effect
Binnen het project werden diverse kengetallen regelmatig teruggegeven. De hiervoor ontwikkelde managementinstrumenten zijn samen met de deelnemers doorontwikkeld zodat ook anderen er straks voordeel van hebben. ‘Deelnemers geven aan tevreden te zijn met de geboden handreikingen’, stelt Bassa. ‘Ze ervaren daarbij ook dat het sturen op ammoniakemissie economisch effect heeft. Het gaat echter om kleine fluctuaties door de jaren heen. Het project is ook niet ingestoken om grote stappen in één keer te nemen. Veel deelnemers hebben aan eerdere projecten deelgenomen en zitten al redelijk scherp in hun bedrijfsvoering. Het is mooi om te zien hoe gretig deelnemers de kennis tot zich nemen, dat ze willen leren.’
Belangrijkste tips
De deelnemers zelf hebben meerdere tips voor hun collega-boeren meegegeven. Een belangrijke tip is te starten met meer inzicht in je eigen situatie. Het verdiepen levert kennis maar ook inzicht in mogelijke economische en bedrijfstechnische voordelen op. Milieuvoordelen zijn dan mooi meegenomen. Zoek kennis bij een groep om te kunnen sparren en vergelijken. Laat eens een onafhankelijke voeradviseur naar jouw bedrijf kijken en sta open voor verrassende adviezen. De belangrijkste tip is dat je beseft dat niet alles in 1 jaar tijd is gerealiseerd. Neem de tijd om jezelf te trainen, ook je veestapel, en wees consequent. Met de tijd komen de voordelen vanzelf en het is alleen maar meegenomen dat je je bedrijf weer op een andere manier leert kennen.