Op eenvoudige wijze de ammoniakemissie uit een bestaande stal verminderen? Dat kan via het verdunnen van de mest in de kelder met water. Het jaarrond verdunnen van de mest in de kelder geeft uiteraard de hoogste emissiereductie, maar dat vraagt om meer mestopslagcapaciteit. Een alternatief is om alleen in de zomermaanden water toe te voegen aan de kelder. De extra loonwerkkosten voor het mest uitrijden zijn in droge jaren terug te verdienen door hogere grasopbrengsten.
Werking
Door mest te verdunnen met water verlaagt de ammoniumconcentratie in mest en daarmee de ammoniakemissie. De relatie tussen die twee is theoretisch recht evenredig. Dat betekent dat bij de halvering van de ammoniumconcentratie de ammoniakemissie ook halveert. Door mest te verdunnen in de kelder is alleen de kelderemissie te beïnvloeden. De vloeremissie blijft onveranderd.
Effectiviteit
In principe is elk mestafvoersysteem geschikt voor het toepassen van deze maatregel. Voorwaarde is dat mest en water goed gemengd worden opgeslagen. Op stalniveau lijkt door toepassing van deze maatregel bij roostervloeren een emissiereductie van 30 procent mogelijk. Er zijn verschillende uitvoeringsopties denkbaar. Een eenvoudige oplossing is het vullen van een lege kelder met 50 procent water. Wanneer de kelder voor de helft gevuld is met water, dan daalt de ammoniakemissie uit de kelder naar verwachting met gemiddeld 65 procent. Aan het begin is deze reductie zo hoog, omdat dan veel water in de kelder zit en nog weinig mest. De reductie neemt geleidelijk af naar circa 50% wanneer de kelder geheel gevuld is met voor de helft water en voor de helft mest. Bij tussentijds verwijderen van (verdunde) mest moet 50% van het afgevoerde volume weer als water toegevoegd worden.
Een andere variant om water toe te voegen aan de kelder is door dit dagelijks te doen. Hoeveel m³ water per dag is afhankelijk van de melkproductie per koe.
Verdunnen in de zomermaanden
Het is ook mogelijk om de mest voor kortere perioden te verdunnen in de kelder. Hoe korter de periode van verdunning, hoe lager het reductiepercentage. Uitgaande van een minimumperiode van vier maanden in de zomer is een reductie van 10 procent te realiseren. In tabel 2 staan de reductiepercentages bij kortere perioden van verdunnen. Omdat er nog geen jaarronde emissiemetingen zijn uitgevoerd, is een eventueel seizoenseffect in deze tabel niet meegenomen.
Tabel 2. Reductiepercentage bij kortere perioden verdunnen
| Aantal maanden | Reductiepercentage |
| 4 | 10 procent |
| 6 | 15 procent |
| 8 | 20 procent |
| 12 (= jaarrond) | 30 procent |
Uitdaging met borging en handhaving
De Proeftuin wil deze maatregel graag verzilveren, zodat veehouders ze kunnen gebruiken bij hun NB-wetvergunningaanvraag. De Commissie van Deskundigen heeft een positief advies afgegeven, maar de afdeling vergunningverlening en handhaving van de Provincie Overijssel vindt de voorgestelde wijze van borgen onvoldoende. Daarom bekijkt de Proeftuin andere mogelijkheden om deze maatregel te borgen.
Combinatie van maatregelen
Deze maatregel is goed te combineren met bijvoorbeeld het sproeien van de roosters en/of het verdund uitrijden van de mest. In dat geval is er nog meer reductiewinst te behalen. Bijvoorbeeld door het sproeien van roosters met 10 liter/m²/dag. Dit leidt tot 15 procent reductie op jaarbasis. Door daarna de mest verdund uit te rijden, is naar verwachting nog eens tot ruwweg 40 procent ammoniakreductie mogelijk. Dit laatste levert ook een plus op de grasopbrengst van 8 tot 17 procent, bleek uit praktijkproeven (tijdens de zomer).
Een ruwe berekening van 6 maanden verdunnen van de mest in de kelder in combinatie met sproeien van de roosters en verdund uitrijden leidt tot een emissiereductie op bedrijfsniveau van 27,5 procent. Dit is gezien de aannamen aan de veilige kant.